Czy karmienie piersią zwiększa ryzyko wystąpienia próchnicy wczesnego dzieciństwa?

WHO, UNICEF, ESPGHAN, APP rekomendują wyłącznie karmienie piersią lub pokarmem matki przez pierwsze 6 miesięcy życia dziecka, a w trakcie i po rozszerzeniu diety, kontynuację karmienia do 2 roku życia lub dłużej.

Korzyści dla dziecka:

  • Karmienie naturalnie zapewnia dzieciom prawidłowy rozwój fizyczny i psychiczny.
  • Zmniejsza ryzyko wystąpienia biegunki infekcyjnej, infekcji układu oddechowego, zapalenia ucha środkowego, układu moczowego, martwiczego zapalenia jelit, posocznicy, cukrzycy, celiakii, białaczki limfatycznej i szpikowej, chłoniaka, otyłości i nadwagi.
  • Ochronne właściwości ma mleko matki w aspekcie infekcji wieku dziecięcego i hospitalizacji, w krajach rozwijających się powoduje obnizenie umieralności karmionych naturalnie niemowląt.

Korzyści dla matki:

  • ograniczenie utraty krwi po porodzie, zmniejszenie ryzyka depresji poporodowej, szybszy powrót do BMI sprzed ciąży, zmniejszenie ryzyka wystąpienia raka piersi, raka jajnika, cukrzycy typu 2, chorób układu sercowo-naczyniowego, hiperlipidemii, nadciśnienia tętniczego, reumatoidalnego zapalenia stawów.

Pomimo wszystkich niezaprzeczalnych korzyści płynących z faktu karmienia mlekiem matki zwraca się uwagę na możliwość większego ryzyka choroby próchnicowej u dzieci związane z dłuższym okresem karmienia piersią. Próchnica jest naczęstszą przewlekłą chorobą jamy ustnej u dzieci do 3 roku życia i dotyczy ponad połowy populacji w tym wieku w Polsce.

Głównym czynnikiem determinującym ryzyka próchnicy wczesnego dzieciństwa jest wczesna kolonizacja jamy ustnej dziecka próchnicotwórczymi szczepami głównie Streptococcus mutans i Streptococcus sorbinus, oraz ich wysokie miano.

Kolejnym czynnikiem jest obecność zębów, ich liczba oraz podatność szkliwa, które nie jest jeszcze w pełni zmineralizowana na działanie kwasów.

Najbardziej narażone są na ekspozycję pokarmu zęby sieczne górne, mniej zęby żuchwy osłonięte językiem podczas ssania.

Żucie pokarmów pobudza gruczoły ślinowe do wydzielania śliny co sprzyja samooczyszczaniu, ale w czasie snu ilość jest mniejsza co ogranicza jej funkcje ochronne.

Przedłużona ekspozycja zębów na cukry obecne w mleku matki podczas karmienia nocnego lub często przy stosowaniu karmienia jako metody uspakajającej, bez oczyszczania zębów, może zwiększać ryzyko rozwoju próchnicy.
Jednak biorąc pod uwagę długofalowe korzyści dla dzieci i matek należy zgodzić się, że mleko matki jest pokarmem pierwszego wyboru dla dzieci zdrowych oraz chorych, urodzonych o czasie i dla wcześniaków, stanowi fenomen biologiczny, jest nie tylko substancją odżywczą, ale też funkcjonalną.
Zawiera enzymy, hormony, czynniki wzrostu, komórki macierzyste, oraz składniki immunologicznie czynne.
Z punktu widzenia zapobieganie próchnicy korzystne jest dbanie o higienę jamy ustnej dzieci z wyrzniętymi już zębami siecznymi szczęki, oczyszczanie ich powierzchni zarówno wargowej jak i podniebiennej rano, wieczorem oraz w ciagu dnia.
Stała opieka stomatologiczna nad kobietą w ciąży oraz laktacji, prawidłowa higiena jamy ustnej matki w okresie ząbkowania jej diecka, stosowanie u dzieci pasty do zębów z niską zawartością fluoru (1000-1100 ppm) już od momentu wyrznięcia się pierwszych zębów a do 3 roku życia używanie minimalnej ilości pasty do zębów i nie płukanie jamy ustnej po umyciu zębów.

Certyfikowany Doradca Laktacyjny, Położna
Lucyna Rodzeń